Những điều kỳ thú về nguồn gốc làng cây cảnh hơn 800 năm ở Nam Định alkameyst.com

Làng Vị Khê Ra đời vào thế kỷ thứ X, với tên khởi động là Nguyễn Gia Trang. Nghề trồng hoa cây cảnh Vị Khê với tuổi đời hơn 800 năm. Ngày nay, làng Vị Khê nằm ở trung tâm xã Điền Xá, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định. Nơi đây, được mệnh danh là đất tổ nghề trồng cây cảnh, trồng hoa ở Việt Nam.

Theo lịch sử vẻ vang để lại, năm Tân Mùi (1211), Thái úy Tô Trung Từ đến Nguyễn Gia Trang. Thấy nơi này là vùng đất đẹp, ruộng đất phù sa màu mỡ, dân cư thuần phác nên đã cho lập hành cung để đi lại. Tại đây, Thái úy Tô Trung Từ đem quân tu sửa tòa thành gần chợ Bình Giã thành một nơi phòng thủ kiên cố. Ông còn cho đào con sông nhỏ vào phía nam chợ để thuyền buôn đi lại một nhữngh giản dị dễ dàng.

Xem thêm: Sen đá tím

Ngoài việc khuyến khích người dân sản xuất mở rộng nghề nông trang, Thái úy Tô Trung Từ còn dạy người dân địa phương trồng hoa, cây cảnh để làm kế sinh nghiệp. Nhờ đó, mà người dân Vị Khê mới biết đến nghề trồng hoa cây cảnh và tiến lên cho tới ngày này. Cùng vì nghề trồng hoa, cây cảnh mà nhiều người dân sinh sống ở đây có của ăn, của để,…

Nhắc đến làng Vị Khê ở xã Điền Xá, huyện Nam Trực, Nam Định chắc hẳn giới chơi cây cảnh không hề có ai là không biết.

Theo thống kê, ở làng Vị Khê hiện nay có khoảng 700 hộ đang làm nghề trồng hoa, cây cảnh. Đi dọc theo con đường liên xã vào sâu nằm trong làng Vị Khê, khác quốc tế giản dị phát hiện những vườn cây, chậu cây cảnh "siêu to khổng lồ" ngút ngát màu xanh, thuộc nhiều chủng loại như tùng la hán, sanh cổ, sung,…

Theo người dân nơi đây, để cây có hồn, hình thể ưa nhìn, thu hút quý khách thì bắt buộc cây phải đảm bảo những tiêu chuẩn "Cổ, kỳ, mỹ, văn". Hiểu nôm na rằng, cổ là lâu năm, kỳ là kỳ lạ, mỹ là đẹp, văn là nhân văn.

Thế nên, người dân làng Vị Khê, xã Điền Xá, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định đang trồng nhiều loại cây cảnh với toàn bộ hình thể, thế không giống nhau gồm thế trực nghĩa, thế long, thế bạt phong, thế hoành…, mỗi thế mang trong mình 1 ý nghĩa riêng.

Theo người dân nơi đây, để cây có hồn, hình dạng ưa nhìn, thu hút quý khách thì bắt buộc cây phải đảm bảo những tiêu chuẩn "Cổ, kỳ, mỹ, văn".

Thế trực nghĩa là cây có thân thẳng, thể hiện sự chính trực, con người lúc nào thì cũng ngay thật. Thế bạt phong thể hiện con người đã từng trải qua khó khăn, vượt qua buồn bựco táp. Thế long thăng thể hiện con rồng đang vươn mình bay lên trời; thế long giáng thể hiện con rồng với tư thế đáp xuống…

Bên cạnh những phom dáng cây cảnh của lớp người đi trước để lại, ngày này, lớp người sau ở làng Vị Khê đã biết nhữngh tân, sáng tạo ra những tác phẩm cây cảnh mô phỏng Chùa Một cột, Khuê Văn Các (hình tượng của Thủ đô thủ đô Hà Thành), tháp Eiffel (hình tượng của nước Pháp), con rồng trong tư thế bay,…

Nhờ Thái úy Tô Trung Từ, một đại thần ở trong nhà Lý đã dạy người dân làng Vị Khê nghề trồng hoa, trồng cây cảnh để làm kế sinh nghiệp. Trải qua quy trình hình thành và tiến lên, những thế hệ người dân ở đây đã xây dựng nên một làng quê trồng cây cảnh trù phú. Nhiều hộ hộ gia đình xây nhà lầu, mua xe hơi nhờ trồng cây cảnh. Để tưởng nhớ Thái uý Tô Trung Từ được người dân lập đình làng tôn thờ là ông tổ nghề trồng hoa, cây cảnh ở địa phương và tổ chức hội làng hằng năm.

Đi dọc theo con đường liên xã vào sâu phía phía trong làng Vị Khê, khác quốc tế một nhữngh đơn giản và giản dị phát hiện những vườn cây, chậu cây cảnh "siêu to khổng lồ" ngút ngát màu xanh, thuộc nhiều chủng loại như tùng la hán, sanh cổ, sung,…

"Hội làng Vị Khê thường được tổ chức từ thời điểm ngày 12 - 16 tháng Giêng hằng năm. Đây là dịp để tưởng nhớ ông tổ nghề trồng cây cảnh là Thái úy Tô Trung Từ - một đại thần vương triều nhà Lý và cũng là dịp tiếp thị làng nghề trồng cây cảnh với khác quốc tế xa gần, góp thêm phần rạng rỡ truyền thống lâu đời mảnh đất văn hiến có bề dày hơn 800 năm khởi nguồn tích tụ" - cụ Nguyễn Tuấn Hữu, thủ nhang đình làng Vị Khê cho thấy thêm.

Hiện nay, trong đình làng Vị Khê còn đang lưu giữ 2 cây sanh cổ dáng trực, có tuổi đời hơn 100 năm, sẽ là "báu vật" của làng. Hai cây sanh cổ án ngữ trong sân đình; hằng ngày, người dân nơi đây thay phiên nhau chăm sóc cây.

Cây cảnh hình tháp Eiffel (hình tượng của nước Pháp).

Theo quan sát, hai cây sanh cổ được tạo hình theo dáng trực, có chiều cao khoảng 2 m, tính từ gốc lên ngọn; chiều ngang rộng khoảng 1,5m. Cây có nhiều tán, lớp da cây xù xì, có nhiều u cục, điều đó minh chứng cây đã đã cũ.

Người dân thôn Vị Khê cho hay, trước đây, ở làng Vị Khê có cụ Nguyễn Văn Lã nổi tiếng chơi cây cảnh. Ở làng, không hề có bất kì ai có tay nghề cao như cụ. Năm 1924, trong cung đình Huế, Chúa Nguyễn mở cuộc thi "cầm, kỳ, thi, họa", cụ Lã không quản ngại xa xôi, gánh đôi cây sanh (2 cây sanh cổ hiện đặt trong sân đình - PV) vào ứng thi. Đôi sanh này nổi tiếng khắp vùng khi đó. Hồi đó, đôi sanh còn nhỏ, chưa to cao như hiện tại.

Những bàn tay ở đây tạo nhiều kiệt tác theo từng tuổi thọ.

Sau nhiều ngày dự thi, đôi sanh của cụ Lã được Chúa Nguyễn để ý và chấm điểm tốt nhất. Cụ Lã được Chúa Nguyễn ban thưởng. Sau cuộc thi, cụ Lã gánh đôi sanh về quê để tiếp tục công việc công việc chăm sóc.

Thời gian trôi đi, đến cuối những năm 1970, khi nghề cây cảnh thẩm mỹ và làm đẹp thẩm mỹ và làm đẹp tiến lên, cụ Lã đưa đôi sanh của tớ ra trưng bày tại vườn hoa trong làng. Từ đó, đôi sanh cổ trở thành tài sản chung được cả làng giữ gìn và chăm sóc.

Vì nhiều lý do, đôi sanh cổ được dịch chuyển trưng bày tại trụ sở UBND xã. Đến năm 2017, đôi sanh cổ được đưa về đặt tại khu vực sân đình làng Vị Khê theo nhu cầu của người dân.

Báu vật trong khuôn viên đình làng Vị Khê.

Ngoài ra, trong khuôn viên đình làng Vị Khê, còn có thêm thêm một cây muỗm cao khoảng 30m, tán rộng, cành lá xum xuê, gốc cây to ước chừng 3 người to ôm mới hết. Cây muỗm cũng rất được người dân nơi đây xem là "báu vật" của làng.

Hỏi về tuổi cây muỗm, cụ Nguyễn Tuấn Hữu, thủ nhang đình làng Vị Khê share trình diễn, không hề có bất kì ai biết đúng đắn tuổi cây muỗm, chỉ biết rằng, hồi còn nhỏ, những cụ trong làng đã nhìn thấy cây muỗm cao to như vậy này rồi.

Năm năm nhâm thìn, Hội Sinh vật cảnh Việt Nam trao bằng công nhận cây muỗm là Cây di tích lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống Việt Nam.